Sie werden ja noch zum “Magus des Nordens”!
თქვენ გახდებით ჩრდილოეთის ჯადოსანი
ზიგფრიდ გიდეონი – ალვარ აალტოს
ეს კოვიდ-პანდემია კი მთავრდება და სანამ რამ სხვა დაგვატყდება, საზღვრებსაც შეხსნიან. თუკი ფინეთში იქენით და რომელსამე დიდ შენობაში შეაბიჯეთ – ბიბლიოთეკა იქნება, საგამოფენო დარბაზი, მერია თუ სავაჭრო ცენტრი, ახედეთ ჭერს. თუ გაგიმართლათ – ნახვრეტებიანი იქნება, ჭუჭრუტანა-ჭერი. ან, როგორც მე დავარქვი – ჭერჭრუტანა. 🙂
1920 წელი. პარიზი. 5 ბოთლი. 5 არომატს შორის შერჩეული ნომერი 5.
ეს ამბავი ყველამ ბევრმა იცის. მსოფლიოში ყველაზე ცნობილი სუნამოს დაბადების ამბავი.
არ ვიცი, რამდენი იყენებს ამ სუნამოს დღეს, მაგრამ ყველაზე ცნობილი როა – უკამათოა. სიტყვა სუნამოს რომ გაიგებ – პირველი “შანელი ნომერი 5” გახსენდება.
მაგრამ თავისი ისტორია აქვს სუნამოს ბოთლსაც. Chanel No. 5 ფორმისა და შინაარსის ჰარმონიაა.
დიზაინერი დიზაინერთან რომ დააბა, ან ზნეს იცვლის ან – ფერსაო.
დიზაინური ანდაზა
ეს ამბავი წინის გაგრძელება იქნება. იქ ავეჯის დანიელ დიზაინერზე, ჰანს ვეგნერზე ვწერდი, ახლა დანიელ არქიტექტორზე, არნე იაკობსენზე უნდა დავწერო. მასა და ვეგნერს ბევრი პროექტი აქვთ ერთად შესრულებული და ამ თანამშრომლობაში ბევრი რამ ისწავლეს ერთმანეთისგან.
არნე იაკობსენი (Arne Jacobsen) ჰანს ვეგნერს 39-იანი წლების ბოლოს შეხვდა. იაკობსენი აარჰუსის ახალი მერიის 1938-40 წლების შენობის არქიტექტორად მიიწვიეს, ავეჯის დიზაინზე კი ვეგნერი მუშაობდა.
ყველაზე ხშირად და ბანალურად ჰანს ვეგნერს სკამების დანიელ უფლისწულს უძახიან. თუ მაინცდამაინც შექსპირულ მეტსახელებზე მიდგა საქმე, მეფეა უფრო და არა უფლისწული. მითუფრო რომ მისი იდეები, როგორც ჰამლეტის მამის აჩრდილი, ყველა დიზაინერს ადგას თავს და მოსვენებას არ აძლევს. 🙂 როგორც დიდი გამოწვევა.
სკამი, ალბათ, ყველაზე ძველი გამოგონებაა. ბორბალზე უფრო ძველიც. ვეგნერი XX საუკუნის დასაწყისში დაიბადა და, ვინ დათვალოს, რამდენნაირი სკამი დახვდა. თუკი რამ ახლის შექმნა ჩანდა შეუძლებელი, აქ იყო სწორედ, მაგრამ ვეგნერმა მაინც ეს გზა აირჩია.
კარგი სკამის შექმნა ის ამოცანაა, რომელსაც ბოლომდე ვერასდროს დაძლევ.
ჰანს ვეგნერი
დღეს სხვა პოსტი მქონდა მზად, მაგრამ გლეიზერი გარდაიცვალა. ერთ-ერთი ყველაზე დიდი გრაფიკოსი დიზაინერი. და უდავოდ ყველაზე ცნობილი. თუ – ცნობადი.
გლეიზერის შემოქმედება ყველამ იცის. ყველას აქვს ნანახი. თუ ორიგინალი არა – კლონი მაინც.
“2001 წლის კოსმიური ოდისეა” (2001: A Space Odyssey) თუ ნანახი გაქვთ, სავარძლები გემახსოვრებათ. თუ არ გახსოვთ, ძალიანაც ნუ დაგწყდებათ გული – სავარძლები ამ კინოსაგაში მთავარი არ არის… მაგრამ მნიშვნელოვანი შტრიხი კია. აგერ, ის სავარძლები.
სთენლი ქუბრიქმა რამდენიმე დიზაინერს სთხოვა ფილმისთვის კოსმოსური Hilton-ის სასტუმროს უნიკალური ინტერიერის შექმნა . მათ შორის ყველაზე დასამახსოვრებელი კვალი ოლივიე მუღგმა დატოვა.
46 წლის წინ, 1973 წლის 2 სექტემბერს თბილი, მზიანი დღე იყო. ავტოავარიაში დაიღუპა ეტიენ ფერმიჟიე. ინდუსტრიული დიზაინის ახალი ტალღის ერთ-ერთი შესანიშნავი წარმომადგენელი. ბევრი რამ ვერ მოასწრო – 41 წელი იცოცხლა მხოლოდ, მაგრამ მოასწრო და გადო ხიდი “ხელოვნება ხელოვნებისთვის” და გამოყენებით დიზაინს შორის.
გასული საუკუნის 60-იანი წლები ავეჯის დიზაინში ახალი მასალების შემოტანის, ახალი ტექნოლოგიების დანერგვის, ახალი იდეების გაჩენის პერიოდია. ადრე პოსტში ჟან პრუვეზე დავწერე. პრუვემ მარტივი, სადა და იაფი ავეჯის წარმოებას ჩაუყარა საფუძველი. 60-ანებმა ახალი ტალღის დიზაინერთა რევოლუცია მოიტანა. უცნაურია, მაგრამ ეს იყო “რევოლუცია ზემოდან” – Mobilier National-ის პატრონაჟით.
ნურაფერს მოიფიქრებ ისეთს, რის დამზადებასაც ვერ შეძლებ.
ჟან პრუვე
8 აპრილი ჟან პრუვეს დაბადების დღეა. ვიტყვით ხოლმე, ვინმემ დროს გაუსწრო და ჩვენი ცხოვრება შეცვალა-ო. ჟან პრუვე იყო ასეთი. ახლა თუ სკამიდან ადგები და ირგვლივ მიმოიხედავ, დიდი შანსია, მისი იდეებით შთაგონებული ერთი ან რამდენიმე ნივთი ნახო შენ გარშემო. შეიძლება იყოს სანათი. ან თარო. ან სკამი. ან მაგიდა. იმიტომ რომ ჟან პრუვეს იდეები ყველგანაა. ყველგან, სადაც ავეჯია და ინტერიერია.
ჟან პრუვე (Jean Prouvé) ფრანგი არქიტექტორი, ინჟინერი, კონსტრუქტორი და დიზაინერია. მარტივი, პრაქტიკული, მინიმალისტური – მისი შემოქმედების საფუძველია. ყველაფერს, რასაც ქმნიდა, თავადვე აწარმოებდა საკუთარ სახელოსნოში და თავადვე ცდიდა – რამდენად მოსახერხებელი იყო მოსახმარად და გამოსაყენებლად იოლი.
საცობში დგომა დამღლელია. ძნელად შეგხვდება მძღოლი და/ან მგზავრი, საცობში დგომა რომ მოწონდეს… თუ შენ ქალაქში კლეტ აბრამი არ არის ნამყოფი. 🙂
კლეტ აბრამი (Clet Abraham) ბრეტანში დაბადებული, 
ამჟამად ფლორენციაში მცხოვრები ფრანგი მხატვარი და სთრითარტერია. ქალაქიდან-ქალაქში, ქვეყნიდან-ქვეყანაში მოგზაურობს და საგზაო ნიშნებს ნირ-ფერს უცვლის.
ბრეტანში რა ხდება არ ვიცი და პარიზში საცობები ხშირი ამბავია, ფლორენციაშიც ასეაო, ამბობენ და აბრამს, ალბათ, საცობში დაყუდებულს მოუვიდა აზრად, საცობში დაყუდებულთათვის ცხოვრება გაეხალისებინა.
2018 წლის 18 ნოემბერს მიქი და მინი მაუსებს 90 წელი შეუსრულდათ, ნიანგი კი 85 წლის გახდა. სახელოვანი თარიღის აღსანიშნად კომპანიებმა The Walt Disney Company და Lacoste სტუმრები პარიზის დიზნილენდში მიიპატიჟეს, სადაც “ლაკოსტის” თაგუნური კოლექცია წარუდგინეს.
Disney I Lacoste მოიცავს მამაკაცის, ქალისა და ბავშვის ტანსაცმელს, ფეხსაცმელსა და აქსესუარებს. როგორც 2018-19 წლების შემოდგომა/ზამთრის, ასევე გაზაფხული-ზაფხულის მოდელებსაც.
მოგზაურის რვეული:
ქალაქი, რომელიც უნდა ნახო, სანამ ცოცხალი ხარ
პარიზი ყოველთვის საუკეთესო იდეაა.
ოდრი ჰეფბერნი. ბილი უაილდერის “საბრინა”
პარიზის ღირშესანიშნაობების ჩამოთვლას რა პოსტი დაიჭერს?
სულ რომ არვინ გიხსენოს, ეიფელის კოშკს, ტრიუმფალურ თაღს, ლუვრს… ისედაც ნახავ. და კიდევ ბევრ სხვას (სადამდეც დრო გაგწვდება).
მაგრამ, ეგებ, მეც გირჩიო რამე.
მუზეუმები
ლუვრი, მონა ლიზა… “ამ ქალბატონს საუკუნეების მანძილზე იმდენი აღუფრთოვანებია, რომ ახლა თავად წყვეტს, ვინ აღაფრთოვანოს და ვინ – არაო” – რანევსკაიას უთქვამს კულტურის სამინისტროს ერთ-ერთი ჩინოვნიკისთვის.
მაგრამ ლუვრში არ არიან იმპრესიონისტები. ამიტომ თუ უდიდესი ფრანგი მხატვრების ხილვა გსურს – უნდა ეწვიო ორსეს, ორანჟერის და მარმოტანს (ეს ბოლო კლოდ მონეს პერსონალური მუზეუმია, თუმცა მონე ორსეში და ორანჟერიშიც არის).
დაკიდევ – როდენის მუზეუმი. სკულპტურის მოყვარულთათვის ეს მუზეუმი მასთსია.
ავანგარდისტები და თანამედროვე ხელოვნება – პომპიდუს ცენტრშია წარმოდგენილი. ექსპრესიონისტური და სიურეალისტური სკულპტურის მოყვარულებმა კი ალბერტო ჯაკომეტის პარიზულ მუზეუმს უნდა მიაკითხონ, რომელიც ახლახანს, ივნისის თვეში გაიხსნა (არ მინახავს, მაგრამ ამბობენ მდიდარი ექსპიზიცია არისო, თუმცა, ჯაკომეტის სკულპტურები ორსეშიც არის).
Continue reading