ანტონიო დოკამპო გარსია (Antonio Docampo García) ესპანეთში ყველაზე ცნობილი “ლოთი” იყო. ეგებ – მსოფლიოშიც. ერთი რომ, ამ ლოთობით საუკუნეზე მეტისა მოიყარა ინფარქტისა და ავადობის გარეშე. მეორე – მისი სახელი და გვარი ღვინის ბოთლებს ამშვენებს. გარსია ესპანელი მეღვინე იყო. ორიოდ წლის წინ გარდაიცვალა. 107 წლისა. და მისი დღეგრძელობის საიდუმლო – მისივე ღვინოებია.

მას შემდეგ, რაც დოკამპო გარსიამ ღვინოს გაუგო გემო, სხვა სითხეს არაფერს მიკარებია. არც – წყალს. ოთხ ბოთლ ღვინოს სვამდა დღეში. სამხარზე, ვახშამზე და დღის განმავლობაში, როცაკი მოწყურდებოდა. წყლის ნაცვლად. მეტწილად – წითელს, თუმცა. ხანდახან, თეთრსაც გამოურევდა ხოლმე.

Continue reading →

პოსტი ეძღვნება ადამიანს,
ვინც ერმეს ნამცხვრები დააგემოვნა.
და ყველა მისალოცს, ეს ბედნიერება რომ წინ ელის.

მისი გვარი მოდის ცნობილ პარიზულ სახლს ჩამოგავს, თუმცა პიერ ერმე (Pierre Hermé) არც მოდელიორია, არც – დიზაინერი. და არც ნატიფ მოდასთან აქვს კავშირი… თუმცა, კაცმა რომ თქვას – აქვს. როგორ არ აქვს. მოდასთანაც. დიზაინთანაც. ხელოვნებასთანაც. ის ფრანგული ნატიფი კულინარიის წარმომადგენელია და ჟურნალ Vogue-ს შეფასებით, “ტკბილეულის პიკასო” და “დესერტის დიორი”. პიერ ერმე თავის საქმეში მრავალი პრესტიჟული ჯილდოს მფლობელია, მე პირადად, მათგან გამორჩეულად “მსოფლიოს საუკეთესო კონდიტერის” წოდება მომწონს, 2016 წელს რომ მიანიჭეს. კარგი მიზეზია, ეწვიო პარიზს და მისი რესტორანი მოინახულო (მითუფრო, თუ სხვა ყველაფერი – ლუვრი, ეიფელის კოშკი, მულენ რუჟი და დისნეილენდიც უკვე მონახულებული გაქვს ). Continue reading →

მითია თუ სიმართლეა, ექიმები ზედმეტ წამლებს ნიშნავენო. ამბობენ. თანაცო – ძვირ-ძვირსაო.

მე მითი მგონია, მაგრამ ექიმების გარეშეც ჰომო საპიენსი მიდრეკილია ზედმეტი, ვითომ სასარგებლო და სინამდვილეში (უკეთეს შემთხვევაში) უსარგებლო ტაბლეტებით გაჭყეპვაში. ყველაზე პოპულარული ამათგან – ვიტამინები და სხვადასხვა, ყველა ჯურ-ფერის ე.წ. “ბიოლოგიურად აქტიური” საკვები დანამატებია. ეს მეორე სრული ბოლია ან – “ლოხოტრონი” (სამწუხაროდ ქართულში ასეთი მეტყველი სახელი ვერ მოვუძებნე), მაგრამ ვიტამინები ნამდვილად აუცილებელიცაა და სასარგებლოც, მაგრამ, ერთი ღიმილიანი “ჭკუისკოლოფასი” არ იყოს, “გააჩნია რა შემთხვევაში”.

Continue reading →

ჩილი ყველამ ვიცით. ის ჩილი არა, სადაც პინოჩეტია, აი ეს ჩილი

ზოგს გვიყვარს, ზოგს – არა, მაგრამ ყველამ ვიცით. მსოფლიოს ყველა წიწაკას შორის ყველაზე კარგად ცნობილი წიწაკაა. და – ყველაზე ცხარეც. მეგრელები, შეიძლება, არ დამეთანხმონ, მაგრამ დათვლილი და გაზომილია. წიწაკების სიცხარის შკალაზე (კი – ასეთიც არის) ამერიკული ჩილი ლიდერობს, რომლის სიცხარის ერთეული მილიონნახევარზე მეტია (შედარებისთვის, ჩვეულებრივი ცხარე წიწაკის სიცხარე, ისეთის, აჯიკაში რომ გამოდგება, 500-ია), მაგრამ ეს ამერიკელი ახალი ჯიშია. რეკორდს ადევნებული ფერმერების გამოყვანილი, ტრადიციულ, ძირძველ ჯიშებს შორის კი მექსიკური არა – ინდური ჩილი ლიდერობს, რომლის სიცხარე 1,3 მილიონი ერთეულით ფასდება.

Continue reading →

რატომ იყო რომაელი ბავშვი გაჩხინკული? მას არ ჰქონდა ნაყინი.

თუმცა, კი ჰქონდა. ჩვენ რომ გვაქვს ნაყინის არჩევანი, არ იყო, მაგრამ ერთმანეთში არეულ ყინულს, თოვლსა და ხილს კი მიირთმევდნენ. და კიდევ გაყინულ ფელამუშს თუ რაღაც ეგეთს. მოკლედ, წვალობდნენ, როგორც შეეძლოთ. უცნაური კია – რომაელების მიერ დაგებულ ქვაფენილზე, რომი იქნება თუ კონსტანტინოპოლი, დღემდე დავდივართ და მათი აგებული წყალგაყვანილობის სისტემები დღესაც იმუშავებს, თუ გაჭირდა, მაგრამ ისეთი მარტივი რამის მოგონება, როგორც ნაყინია, ვერ შეძლეს. ამიტომ ვამბობ – კულინარები დავაფასოთ-მეთქი.

პირველი ევროპული სანაყინე Café Le Procope-ია, რომელიც დღემდე არსებობს და თუ პარიზში იქენით, კი უნდა ეწვიოთ. 1686 წელს გახსნა სიცილიელმა შეფმა, ფრანჩესკო პროკოპიო დი კოლტელიმ (Francesco Procopio dei Coltelli). პალერმო და იაჩი ტრიცა ერთმანეთს ეცილებიან, აქაური იყოო. მაგრამ სახელი და დიდება საფრანგეთში მოიპოვა. XVI-XVII საუკუნეები საფრანგეთში, მედიჩების წყალობით, ერთგვარი იტალიური შემოსევის ხანაა. ჯერ კატრინ და შემდეგ მარია დე მედიჩის სამი ტონა თანამემამულეები მიყვნენ უკან. ზოგი რა ხელობისა იყო და ზოგი – რა, პროკოპიომ კი მენაყინეობა ამჯობინა. ბავშვობაში ხილის წვენში არეულ თოვლს მიირთმევდა, თურმე და ჯელატოს შექმნის ბედნიერი იდეაც მაშინ დაებადა. ფრანჩესკო პროკოპიომ შერბეთის აპარატს უკირკიტა, უკირკიტა და ბოლოს ჯელატოს აპარატად გადააკეთა.

• შერბეთი (Serbet) რძედამატებული სორბეა (Sorbet) – გაყინული ხილის პიურე (ფაფა), ალკოჰოლით და, ზოგჯერ, თაფლით შეზავებული. 

Continue reading →

ერთი უცნაური რამ უნდა ვაღიარო – ბავშვობაში ეკლერი არ მიყვარდა. არა, მთლად “არ მიყვარდა” არა, მაგრამ ჩემი ბავშვობის პოპულარულ საკონდიტრო სამეულში – შუ (რომელიც პროფიტროლია), ხვეულა (რომელსაც მაშინ ტრუბოჩკას ეძახდნენ) და ეკლერი – ეს ბოლო ყველაზე ნაკლებად მიყვარდა. რუსთაველზე ერთი ცნობილი საკონდიტრო იყო, ვერ ვიხსენებ ახლა, რა ერქვა, ხშირი სტუმარი ვიყავი და რომ შემეკითხებოდნენ, რას ინებებო – შუს და ტრუბოჩკას ვითხოვდი, ხოლმე. იშვიათად – ეკლერს. არ ვიცი, კომუნისტებს თუ დავაბრალო. როგორც ქართული წესია – საკუთარ სიგლახეს რომ წარსულ დროს ვაბრალებთ.

დღეს ამათგან ყველაზე მეტად ეკლერი მიყვარს. კონდიტერის შედევრი, რომელიც დიდ კულინარიულ წიგნშია, როგორც ფრანგი ერის ეროვნული, კულტურული და გასტრონომიული ფასეულობა.

ბევრი კულინარიული საოცრების ავტორის სახელი, სამწუხაროდ, დაკარგულია. ეკლერს გაუმართლა – პირველმა ვინ გამოაცხო, ვიცით – მარი ანტუან კარემმა (Marie Antoine Carême), კულინართა მეფემ და მეფეთა კულინარმა, როგორც უწოდებდნენ. იყო ნაპოლეონის, გეორგ მეხუთისა და ალექსანდრ პირველის მზარეული… ახლა ტალეირანზე, ბარონ ჰოუდენზე, ბანკირ როტშილდსა და სხვა წვრილფეხობაზე არაფერს ვამბობ. ნამდვილი სელებრითი იყო – ინსთაგრამი რომ ჰქონოდა, ვერც წარმოვიდგენ, რამდენი ფოლოვერი ეყოლებოდა. კარემი Haute cuisine-ის ერთ-ერთი პირველი მაგისტრია, კულინარი, ვინც დგას ამ “ნატიფი კულინარიის” ფუძეებთან. ამბობენ, რომ ფრანგული კულინარიული ხელოვნების დამსახურება მსოფლიო გამოცდილების სისტემატიზაცია და კანონების შექმნაა. ის, რაც სხვისთვის უბრალოდ საკვები იყო, ფრანგებმა ხელოვნებად, მეცნიერებად და ფასეულობად აქციეს. მათ ხიდი გადეს მსოფლიოში ცნობილ სხვადასხვა კულინარიულ ტრადიციას შორის. წმინდა ფრანგული კერძი არც იმდენია, რამდენიც ფრანგების მიერ “გაფრანგებული” და დახარისხებული. გამორჩეულად მნიშვნელოვანი კი ისაა, რომ სწორედ ფრანგები მიხვდნენ პირველები – უნდა დამსხდარიყვნენ, რეცეპტები ჩაეწერათ და წიგნებად აეკინძათ (დიუმა სულელი კი არ იყო, იმხელა კულინარიული ენციკლოპედია რომ დაწერა და იმასაც ამბობდა, ეს ჩემი ყველაზე მთავრი წიგნიაო) კარემი ამ საქმის მოთავეა – მისი “ფრანგული კულინარიის ხელოვნება” იმ დროის ბესთსელერი იყო. კიდევ სხვა რამდენიმე წიგნის ავტორია. ფრანგული კულინარიული ენციკლოპედიები კარგი ქვეყნის კონსტიტუციას ჰგავს, სადაც ერთი კანონი მეორის თავია და სხვის – ბოლო. და ყველა ერთად თავისუფლებისა და წესრიგის ჰარმონიაა და არა – აჯაფსანდალი.

Continue reading →