Sie werden ja noch zum “Magus des Nordens”!
თქვენ გახდებით ჩრდილოეთის ჯადოსანი
ზიგფრიდ გიდეონი ალვარ აალტოს
ეს კოვიდ-პანდემია კი მთავრდება და სანამ რამ სხვა დაგვატყდება, საზღვრებსაც შეხსნიან. თუკი ფინეთში იქენით და რომელსამე დიდ შენობაში შეაბიჯეთ – ბიბლიოთეკა იქნება, საგამოფენო დარბაზი, მერია თუ სავაჭრო ცენტრი, ახედეთ ჭერს. თუ გაგიმართლათ – ნახვრეტებიანი იქნება, ჭუჭრუტანა-ჭერი. ან, როგორც მე დავარქვი – ჭერჭრუტანა. 🙂
სიმაკის “ქალაქი” თუ წაგიკითხავთ?
ადამიანები რომ დედამიწას ტოვებენ და ქალაქი და ქვეყანა ძაღლებს რჩებათ? Urbi et Orbi.
ამასწინ თვითერზე ერთი ნახატი შემომეფეთა – ვუდის ცნობილი “გოთიკა”. ასეთი იქნებოდა, უთუოდ, სიმაკის იმ რომანში.
და როგორც სულძაღლიანს, ხელოვნებისა და ფერწერის დამფასებელს და კიდევ სხვადასხვა ეპოქისა და ჟანრის შემოქმედებს შორის დიალოგი რომ შედგება ხოლმე, მაგ ამბის დიდ მოყვარულს, როგორ იქნებოდა, ავტორის ამბავი არ გამომეკითხა და მისი სხვა ნამუშევრები არ მომეძებნა.
რეპერმა ლილ ნაზ იქსმა (Lil Nas X) და არტ-სტუდიამ MSCHF “სატანის ბოტასი” შექმნა.
სულ – 666 წყვილია. დანომრილი (პირველი თავად Lil Nas X-ს შეხვდა). ფასი $1,018.
იტალიელი ფოტოგრაფები გაბრიელე გალიმბერტი და ედუარდო დილელე მსოფლიოს გარშემო მოგზაურობენ და ქალებს უღებენ ფოტოებს მათ ყველაზე პირად სივრცეში – საძინებელ ოთახში. “სარკეები და სარკმელები” (Mirrors and Windows) ასე ჰქვია ამ პროექტს.
დამჭკნარი ვარდის სახელიღა რჩება,
გვრჩება შიშველი სახელები.
უმბერტო ეკო. “ვარდის სახელი”
ხათუნა ცხადაძის თარგმანი. “დიოგენე”, 2011
ელიას მთაზე სამების ტაძრის აგება რომ გადაწყვიტეს, გამოაცხადეს კონკურსი. მაკეტებს შორის რამდენიმე ჩვენი თვალისთვის უჩვეულოც იყო, განსხვავებული, მაგრამ უპირატესობა არჩილ მინდიაშვილის პროექტს მიანიჭეს, რომელიც არის, რაც არის. ჩვეული, მძიმე და მოსაწყენი. არქიტექტურა კი ეპოქას უნდა ასახავდეს. მისდევდეს და წინ უსწრებდეს კიდეც. 21-ე საუკუნეში აგებულ შენობას 21-ე საუკუნის რომაა, ეგ უნდა ემჩნეოდეს. როგორც 21-ე საუნეში დაწერილ წიგნს ემჩნევა. ნახატს ემჩნევა. მუსიკას ემჩნევა. თუმცა, ეკლესია სხვა რამ არისო, იფიქრეს მაშინ, ალბათ… იესო თავად იყო რეფორმატორი და, არ მგონია, სიახლისა შეშინებოდა.
1992-96 წლებში, თითქმის იმ დროს, ჩვენ რომ სამებას ვაშენებდით, შვეიცარელებმაც ააგეს მოგნოში წმინდა იოანე ნათლისმცემლის სახელობის ახალი ტაძარი. იმ ადგილას მე-17 საუკუნის ძველი ეკლესია იდგა. 80-იანების შუაწელს ზვავმა დაანგრია. გამოაცხადეს კონკურსი და მარიო ბოტას პროექტი შეარჩიეს.
ბევრს გაქვთ სახლში საოჯახო ფოტოალბომი, სადაც დიდი ბებიის და დიდი ბაბუის ფოტოები ინახება. და სხვა ძველი ფოტოები. XX საუკუნის დასაწყისის. XIX საუკუნის. ბევრი – ვერ იქნება. ფოტოგრაფია ძალიან ძვირი სიამოვნება იყო, დიდ დროსაც მოითხოვდა და ტექნოლოგიურადაც არ იყო იოლი ამბავი.
ერთი ფოტოს ფასი მე-19 საუკუნეში 3-6 აშშ დოლარი იყო. მე-19 საუკუნის კურსით, ცხადია, რაც დღევანდელი 100-200 დოლარის ტოლია.
ამიტომ იყო იმ დროს ფოტოს გადაღება დიდი ამბავი. მაგრამ მე-19 საუკუნის პარიზში ცხოვრობდა ქალი, ვისი 700-ზე მეტი ფოტო მუზეუმებსა და კერძო კოლექციებშია დღეს. კიდევ რამდენი ფოტო დაიკარგა, ვინ იცის. მას პირველი ფოტომოდელიც, შეგვიძლია, ვუწოდოთ, თუმცა, ეს სიტყვა იმ დროს ჯერ არ გამოეგონათ. არც მოვლენად არსებობდა. ვირჯინია ოლდოინი (Virginia Elisabetta Luisa Carlotta Antonietta Teresa Maria Oldoini) ქვია. იტალიელი ბანოვანი, იმპერატორ ნაპოლეონ მესამის საყვარელი, დიპლომატი. ქალი, ვინც პარიზი პრუსიელთა ოკუპაციისგან იხსნა. ვინც იტალიას დამოუკიდებლობის მოპოვებაში დაეხმარა.
ფოტო(ს)ისტორია
ცოტა უხეირო სათაურია. 🙂 ნაღები და ნაძირალა, ასეც შემეძლო, დამერქმია. ან კიდევ რამ სხვა.
Toffs and Toughs დღეს ასე ვიცნობთ ფოტოს, რომლის ამბავიც ამ პოსტში მინდა, მოვყვე. 1937 წლის 9 ივლისს გადაიღო ფოტოგრაფმა ჯიმი საიმმა (Jimmy Sime).
Toff – რჩეულ საზოგადოებას, დიდებულთ, ჩინებულთ ნიშნავს, Tough კი – აშარ, შფოთის თავ, ყაჩაღანას. ვინ-ვინაა, ფოტოდანაც იოლად იკითხება.
კულინარია უდავოდაა ხელოვნების ნაწილი. ყოველთვის ამას ვამბობ. იაპონელი არტისტის, მანამი სასაკის სამზარეულოში ტრადიციული იაპონური მხატვრობა და ევროპული კულინარია შეხვდნენ ერთმანეთს.
ფრანგული ტოსტი არამხოლოდ ძალიან გემრიელი და ბევრისთვის საყვარელი ტრადიციული საუზმეა, არაჩვეულებრივი “ტილოც” შეიძლება იყოს, თურმე.
როდესაც საპროტესტო მუსიკას ახსენებენ ხოლმე – გვახსენდება როკი, პანკი, რეპი… ჯაზზე იშვიათად იტყვიან. ჯაზი რაღაც დავარცხნილი, კლასიკასთან ახლოს მდგომი, სმოკინგიანი ადამიანების მუსიკა ჰგონიათ. პროტესტამდე არმისული. მაგრამ საბჭოთა სისტემის დამანგრეველთა გვერდით ჯაზიც იყო. შეიძლება, გვერდით კიარა – სათავეშიც. ბევრი დისიდენტისთვის დასავლეთი იწყებოდა ჯაზის ჰანგებით. თავისუფლება კი უილის ქანოვერის ხმით ლაპარაკობდა.
უილის ქანოვერი (Willis Conover) “ამერიკის ხმის” მუსიკალური გადაცემის “ჯაზის საათის” (Voice of America Jazz Hour) წამყვანი იყო. მთელი 40 წლის განმავლობაში. მოსესი არ იყოს. 🙂 გადაცემა ეთერში 1955 წლის 6 იანვარს გავიდა პირველად. ეს არის ეპოქა, როდესაც ჯაზი საბჭოთა კავშირში პრაქტიკულად აკრძალულია. “დღეს უკრავ ჯაზს – ხვალ სამშობლოს გაყიდი” – ასე ამბობდნენ. საბჭოთა სატელიტებშიც დიდწილად მსგავსი ამბავი ხდებოდა. უილის ქანოვერის მიზანი აუდიტორიისთვის ჯაზის სამყაროს სიახლეებისა და ჯაზური მუსიკის = ამერიკის მუსიკალური კულტურის გაცნობა იყო. ქანოვერი არ ლაპარაკობდა პოლიტიკაზე. თუმცა, ჯაზური მუსიკის წინ წამოწევის მიზანი, ერთგვარად და არაპირდაპირ, საბჭოურ პროპაგანდაზე პასუხიც იყო – საბჭოთა პროპაგანდა აშშ-ს რასისტულ ქვეყნად წარმოაჩენდა, შავკანიანებს კი ჩაგრულ, დისკრიმინირებულ კლასად. შეხვედრები ამერიკული ჯაზის წარმატებულ მუსიკოსებთან (რომელთა უმრავლესობა შავკანიანი იყო), მათი კონცერტების, ჩანაწერების ტრანსლირება პრესტიჟული დარბაზებიდან – ეს ყველა ამერიკის პოზიტიურ იმიჯის ქმნიდა.
როდესაც ადამიანს კარგი მუსიკა და კარგი ლიტერატურა უყვარს და კარგად ხატვაც ეხერხება, რას აკეთებს?
ასეთ რამეებს ხატავს. 🙂
დიზაინერი დიზაინერთან რომ დააბა, ან ზნეს იცვლის ან – ფერსაო.
დიზაინური ანდაზა
ეს ამბავი წინის გაგრძელება იქნება. იქ ავეჯის დანიელ დიზაინერზე, ჰანს ვეგნერზე ვწერდი, ახლა დანიელ არქიტექტორზე, არნე იაკობსენზე უნდა დავწერო. მასა და ვეგნერს ბევრი პროექტი აქვთ ერთად შესრულებული და ამ თანამშრომლობაში ბევრი რამ ისწავლეს ერთმანეთისგან.
არნე იაკობსენი (Arne Jacobsen) ჰანს ვეგნერს 39-იანი წლების ბოლოს შეხვდა. იაკობსენი აარჰუსის ახალი მერიის 1938-40 წლების შენობის არქიტექტორად მიიწვიეს, ავეჯის დიზაინზე კი ვეგნერი მუშაობდა.
