სიმაკის “ქალაქი” თუ წაგიკითხავთ?
ადამიანები რომ დედამიწას ტოვებენ და ქალაქი და ქვეყანა ძაღლებს რჩებათ? Urbi et Orbi.
ამასწინ თვითერზე ერთი ნახატი შემომეფეთა – ვუდის ცნობილი “გოთიკა”. ასეთი იქნებოდა, უთუოდ, სიმაკის იმ რომანში.
და როგორც სულძაღლიანს, ხელოვნებისა და ფერწერის დამფასებელს და კიდევ სხვადასხვა ეპოქისა და ჟანრის შემოქმედებს შორის დიალოგი რომ შედგება ხოლმე, მაგ ამბის დიდ მოყვარულს, როგორ იქნებოდა, ავტორის ამბავი არ გამომეკითხა და მისი სხვა ნამუშევრები არ მომეძებნა.
შაბათის პოსტი
რა ხანია, შაბათის პოსტი არ დამიწერია.
ერთ კატაზე უნდა დავწერო ახლა.
იყო და არა იყო რა, იყო ერთი კატა.
თუმცა, რატომ იყო – არის.
არის ერთი კატა, რომელსაც ძალიან უყვარს სოსისი და ძეხვი.
თქვენ მეტყვით, სოსისი და ძეხვი რომელ კატას არ უყვარსო, მაგრამ ეს კატა მუშაობდა შემპატიჟედ – აი, დახლებთან რომ დგანან და მუშტარს ეპატიჟებიან, მოდი აქეთ, ჩვენი საქონელი შეიძინეო – იმად.
მუშაობდა კატა “ნიკორას” შემპატიჟედ, იჯდა კართან და გამვლელ-გამომვლელს მაღაზიაში უხმობდა. და გასამრჯელოდ თუ თათის ქირად “ნიკორას” ძეხვეულსა და სოსისს მიირთმევდა.
1920 წელი. პარიზი. 5 ბოთლი. 5 არომატს შორის შერჩეული ნომერი 5.
ეს ამბავი ყველამ ბევრმა იცის. მსოფლიოში ყველაზე ცნობილი სუნამოს დაბადების ამბავი.
არ ვიცი, რამდენი იყენებს ამ სუნამოს დღეს, მაგრამ ყველაზე ცნობილი როა – უკამათოა. სიტყვა სუნამოს რომ გაიგებ – პირველი “შანელი ნომერი 5” გახსენდება.
მაგრამ თავისი ისტორია აქვს სუნამოს ბოთლსაც. Chanel No. 5 ფორმისა და შინაარსის ჰარმონიაა.
ზეითინი, ნაზარი და ქართალი – ასე ქვიათ სამ მუშკეტერს ძაღლს, რომლებიც სტამბოლში ცხოვრობენ. ქუჩაში. სტამბოლელი ქუჩის ძაღლები არიან.
მათ გარდა ამ ქალაქში 100’000-ზე მეტი ქუჩის ძაღლი ცხოვრობს, მაგრამ ეს სამი დოკუმენტური ფილმის გმირებად იქცნენ. და ახლა ისინი მოგვითხრობენ საკუთარ თავზე, სხვა ძაღლებზე. და – არამხოლოდ ძაღლებზე.
დღეს, როდესაც სულ უფრო მეტი სმართფონი რჩება აუდიო-ბუდის (Headphone Jack) გარეშე, ბლუთუსის იქეთ გზა აღარ გვაქვს.
რატომ ქვია ბლუთუსს ბლუთუსი? ჰარალდ გორმსონის საპატივცემულოდ.
ჰარალდ გორმსონი დანიის მეფე იყო პირველ საუკუნეში. ვინც მოინათლა თავად და ქრისტიანობა სახელმწიფო რელიგიად გამოაცხადა. ეგეთი მეფე მირიანი დანიიდან. ჰარალდ გორმსონს ერთი დაჩირქებული, კარიესით გამოჭმული კბილი ჰქონდა. არ ვიცი, ბორმანქანის ეშინოდა თუ რა ეშმაკი, მაგრამ ექიმებს ხელს არ აკიდინებდა და დადიოდა ასე. ამიტომ, მეტსახელად, ლურჯკბილა შეარქვეს.
სწორედ ჰარალდ “ლურჯკბილა” გორმსონის (Harald Blåtand Gormsen) სახელობისაა ტექნოლოგია, რომელმაც ადამიანთა ყოფა შეცვალა. ბლუთუსის ლოგო კი ლურჯკბილა მეფის ძველნორდიკული რუნებია – ჰაე – Hagall და ბანი – Bjarkan.
რეპერმა ლილ ნაზ იქსმა (Lil Nas X) და არტ-სტუდიამ MSCHF “სატანის ბოტასი” შექმნა.
სულ – 666 წყვილია. დანომრილი (პირველი თავად Lil Nas X-ს შეხვდა). ფასი $1,018.
როდესაც ურსულა ანდრესი ბონდიანის რიგით პირველ და ერთ-ერთ საუკეთესო ფილმში “დოქტორი ნო” გამოჩნდა, არც უფიქრია, რომ რევოლუციას მოახდენდა ამერიკულ მოდაში და – არამხოლოდ მოდაში. რომ ეს ფილმი “სექსუალური რევოლუციის” სიმბოლოდ გადააქცევდა.
როდესაც ურსულა ოკეანის ტალღებიდან ამოდის აფროდიტესავით, თეთრი ფერის ბიკინიში, ნიჟარებით ხელში და წელზე ჩამოკონწიალებული დანით, მამაკაცებს კინოდარბაზში გულები უჩერდებათ… ეს ერთ-ერთი ყველაზე საკულტო კადრია, არამხოლოდ ბონდიანის, არამედ მთლიანად სინემატოგრაფის ისტორიაში. ურსულა ანდრესს ამ როლისთვის ოქროს გლობუსი მიანიჭეს.
აგენტი და მისი ქალები
არ უფიქრია, იმიტომ რომ ევროპელი იყო. იმიტომ რომ ბიკინი ევროპულ პლიაჟებზეც, კინოშიც და სცენაზეც უკვე (თითქმის) ჩვეულებრივი ამბავი იყო. იმიტომ რომ ბიკინი ეცვათ ბრიჟიტ ბარდოს და დალიდას. მაგრამ პურიტანულ ამერიკაში ქალს განცალკევებულ საცურაო კოსტიუმში ჯერისევ თამამ, რისკიან (ეს – უკეთეს შემთხვევაში) და უარეს შემთხვევაში კი – უხამსობის და ამორალურობის ზღვარზე მოსიარულედ მიიჩნევდნენ. ზოგიერთ პლიაჟზე ასე ბანაობა და გარუჯვა აკრძალულიც იყო.
ავტოფარეხი, მამისგან “ნასესხები” 300’000 დოლარი, წიგნებით ვაჭრობა, 20’000 შემოსავალი კვირაში პირველივე თვეების განმავლობაში… ასე დაიწყო “ამაზონის” ისტორია 1994 წელს. ეს ამბავი კარგადაა ცნობილი. კომპანიის ზრდასთან ერთად, იცვლებოდა მისი ლოგოც. დღევანდელი 21 წლისაა. დიზაინი დეივიდ თარნერსა (David Turner) და ჯოან ჩანს (Joanne Chan) ეკუთვნის (კომპანია Turner Duckworth). რამდენიმე ესკიზი შექმნეს, მაგრამ ბეზოსს პირველივე მოეწონა. მოეწონა იმდენად, რომ სხვები რიგიანად აღარც უნახავსო, – იხსენებენ.
განა, ვის არ მოეწონება ეს ლოგო? მხოლოდ მათ, ალბათ, ვისაც ლეკვებიც არ უყვარს!
ჯეფ ბეზოსი
საკაე კატო ოკუმაში ცხოვრობს. იაპონიაში. ოკუმა პატარა ქალაქია, რომელზეც, ალბათ, იაპონიის გარეთ ბევრი არაფერი იცოდნენ 2011 წლამდე. 2011 წელს კი ქალაქს წყნარი ოკენის ფსკერზე მომხდარი მიწისძვრით გამოწვეული ცუნამი დაატყდა თავს, ის ცუნამი, რომელმაც ფუკუშიმას ატომური სადგურის დაზიანება გამოიწვია. ოკუმა თითქმის სრულად დაიტბორა, შენობების უდიდესი ნაწილი დაინგრა. მოსახლეობა გახიზნეს.
ქალაქში დარჩნენ კატები და საკაე კატო. საკაე კატო ქალაქში დარჩენილ კატებს უვლის. სულ 41 კატა დარჩა ოკუმაში. კიდევ 23 დაიხრჩო და საკაე კატომ დაკრძალა. საკაე კატომ ერთი ძაღლიც გადაარჩინა. ძაღლების უმრავლესობა დახრჩო – ძაღლებმა ხომ ხეზე ცოცვა არ იციან.
ალფრედ ბესთერი
საჭესთან ოცდათვრამეტი წლის მამაკაცი იჯდა. იყო მაღალი, მილეული და უღონო. დამძიმებულს განათლებითა და იუმორის გრძნობთ, ნაადრევად შევერცხლილი თმა მოკლედ ჰქონდა შეჭრილი. მიზანი დაესახა და კვალს ადგა მისამართების დავთრით აღჭურვილი. ის განწირული იყო.
ავტომობილი ფოუსთ ავენიუს აყვა და მე-17 ნომერი შენობის წინ გაჩერდა. მძღოლმა დავთარს ჩახედა. გადმოვიდა მანქანიდან და სადარბაზოს კარი შეაღო. საფოსტო ყუთებს შეავლო თვალი, კიბეები აირბინა და 2-F ბინის ზარი დარეკა. სანამ გამოეპასუხებოდა ვინმე, მოასწრო და პატარა, შავი რვეული და იშვიათი ვერცხლისფერი ფანქარი მოიმარჯვა. ოთხი ფერის გულით.
ჩვეულებრივ, ხშირად, როგორც წესი, მეტწილად და ა.შ. ასლი ორიგინალზე უარესია. მაგრამ მომხდარა ხოლმე, კოპირებისას რაღაც უკეთესი, არომატული და გემრიელი დადებულა. იშვიათად. და ეს იშვიათი მითმეტად ფასეულია.
ნორმანდიაში პატარა სოფელია – ბომონსელ. ქვია ასე. აქ ადგილობრივმა ქალმა მარი არელმა (Marie Harel) ვინმე შარლ-ჟან ბონვუსტი (Charles-Jean Bonvoust) შეიფარა. 1791 წელს. ეს ბონვუსტი აბატი იყო და, 1790 წლის ახალი კონსტიტუციის თანახმად, ან რევოლუციურ მთავრობას უნდა დამორჩილებოდა ან – დაპატიმრება და გილიოტინა ელოდა. მოახერხა გაქცევა და ფიქრობდა, ლა მანშით დაეღწია თავი, მაგრამ გეოგრაფია რევოლუციის ჯარისკაცებმაც კარგად იცოდნენ და ყველა გზა გადაეკეტათ. მისბედად ბონვუსტი მარი არელს გადაეყარა, რომელმაც არ გასცა და ორი თუ სამი წელი მალავდა. მანამ, სანამ რობესპიერს თავად არ წააცალეს თავი.
მარი არელს ძროხა ყავდა, ყველი ამოყავდა და ბაზარში ყიდდა. ასე არჩენდა ოჯახს და შეკედლებულ სტუმარსაც. მადლობის ნიშნად, სხვა არაფერი ებადა და, აბატმა შარლ-ჟან ბოვუსტმა მშობლიური მხრის ყველის რეცეპტი გაანდო – ბრი რომ ჰქვია და მის მონასტერში ამზადებდნენ. ძალიან გემრიელი და შორსსახელგავარდნილი ყველია. არელმა ამ ყველის კოპირება სცადა, მაგრამ ბრის სამშობლო, ილ დე ფრანსი და ნორმანდია შორი-შორსაა. კლიმატია განსხვავებული. სხვა ბალახი ბიბინებს. რძეს სხვა ცხიმიანობა აქვს. მარი არელმა გვარიანად იწვალა. ცოტა აქ მოაკლო, ცოტა იქ დაამატა, საკუთარ გემოზე მოირგო და გამოუვიდა ასლი რომ ორიგინალს ჯობია ის – კამამბერი.
მარი არელი და მისი შთამომავლები მრავალი წლის განმავლობაში აწარმოებდნენ “ნორმანდიულ ბრის” (როგორც თავიდან ეძახდნენ), სანამ მისმა შვილიშვილმა სირილ პენელმა (Cyrille Paynel) ქარხანა არ ააგო და ყველი საფრანგეთის სხვადასხვა ქალაქში არ დააგზავნა. ბედად, მე-19 საუკუნე რკინიგზის მშენებლობის საუკუნეც იყო და ასე, რელს-რელს და რიხინ-რიხინით ჩააღწია ნორმანდიულმა ყველმა პარიზამდე, ნაპოლეონ მესამის სუფრაზეც მოხვდა და იმპერატორის მოწონებაც დაიმსახურა. ამ დროისთვის “ნორმანდიული ბრი” უკვე საფირმოდ იყო შეფუთული და წარწერა Camembert (სოფელია ნორმანდიაში) ამშვენებდა. ტრადიციისამებრ, ადგილის სახელი ყველის სახელადაც იქცა.
1890 წლიდან გამოჩნდა დღეს ყველა თვალისთვის უკვე კარგად ნაცნობი ხის მრგვალი ყუთებიც. ასე იყიდება კამამბერი მას მერე და მისი ამოცნობა ყველის დახლზე სულ იოლია. საგანგებო შეფუთვის წყალობით, კამამბერი კარგად არის დაცული, შორ მანძილზე ტრანსპორტირებას იტანს და გემოსა და არომატს ინარჩუნებს, რამაც ის ფრანგი ჯარისკაცების საყვარელ ყველად აქცია. თავდაცვის სამინისტრო დიდი რაოდენობით კამამბერს ყიდულობდა არმიისთვის (ვიცი, ქვეყანასარდავასახელებ ჯარისთვის შესყიდვები რომ გაგახსენდათ) პირველი მსოფლიო ომის დროს ფრანგი ჯარისკაცები ერთ სანგარში მყოფ მოკავშირეებსაც უმასპინძლდებოდნენ ხოლმე და კამამბერი საფრანგეთსგარეთ ყველაზე პოპულარულ ფრანგულ ყველადაც კი იქცა. ერთიპირობა. ასეა, ლამის, დღესაც – კამამბერი პოპულარობით უსწრებს როკფორს და ჩამორჩება ბრის.
როკფორი იქეთ იყოს (მისი წარმოშობის ისტორიაზე ცალკე პოსტიც მაქვს), ბევრად განსხვავებულია, აი, კამამბერი და ბრი კი მართლაც გვანან ერთმანეთს. ორივეს რბილი ტექსტურა აქვს და თეთრი ფერის კეთილშობილი ობით არის დაფარული. თუმცა, კამამბერს ბრისგან უფრო მძაფრი გემო, სუნი, მოყვითალო ფერი და ნაკლები ცხიმოვნობა გამოარჩევს – კამამბერის წარმოებისას რძეს დამატებით ნაღებს არ ახმარენ. კამამბერი სწრაფად და იოლად დნება, საკმარისია, მაცივრიდან მაგიდაზე გამოდგათ და მცირე ხანი დაახანოთ. დალის ნახატში ჩამოღვენთილი საათები კამამბერითაა შთაგონებული-ო (ამბობენ კამამბერის მოყვარულნი). ორივე – კამამბერიცა და ბრიც სწორედ ასე, ოთახის ტემპერატურაზე დახანებულ-შეღვენთილ-მოთენთილი უნდა მიირთვათ. თუმცა ბრი კამამბერივით არ იღვენთება.
ტრადიციული კამამბერი (ნორმანდიული კამამბერი (Camembert de Normandie – ასეთი დასახელებით არის ოფიციალურად რეგისტრირებული სხვა კლონის-კლონი კამამბერებისგან რომ გავარჩიოთ) არაპასტერიზებული რძით იწარმოება ხელით, თუმცა, კონვეიერული გზით წარმოებული კამამბერიც – კამამბერია, თუ ნორმანდიულია და ადგილწარმოშობის სერტიფიკატი (AOC/AOP მარკირება) აქვს. დღეს პასტერიზებული რძითაც აწარმოებენ, რაკი რიგ ქვეყნებში (მაგალითად – აშშ) არაპასტერიზებული რძის პროდუქტის შეტანა აკრძალულია. ეგკიარა, რახან ნორმანდიული ძროხები რაც შეუძლიათ კი იწველებიან, მაგრამ ახლა ჩვენი გულისთვის მთლად ცურებს ვერ დაიგლეჯენ, ადგილობრივი რძე კამამბერზე მოთხოვნას ვერ წვდება და მეყველეები დანაკლისს სხვა რეგიონებიდან შეტანილი რძითაც ივსებენ. ასეთ კამამბერს ნორმანდიაში წარმოებული (Camembert fabriqué en Normandie) აწერია და AOC/AOP სერტიფიცირება არ აქვს.
მარცხნივ სერტიფიცირებული (ადგილწარმოშობის წითელი ბეჭდით) ნორმანდიული კამამბერია, მარჯვნივ – ჩვენთვისაც კარგად ნაცნობი “პრეზიდენტის” ნორმანდიაში წარმოებული კამამბერი… თუმცა, ენას ვერ დავდებ, რომ 10-დან 8 განსხვავებას იგრძნობს. მე ამ მეორესაც მშვენივრად გეახლებით… ეგაა მხოლოდ, ძალიან ძვირია ჩვენთან.
კამამბერი არის მცირე ფერმერული მეურნეობების, დიდი ფერმერული გაერთიანებების (კოოპერატივების) და გიგანტების (როგორიცაა “პრეზიდენტი”-ს მფლობელი “ლაქტალისი”).
მარი არელს თუ დაგუგლავთ, “თავმოჭრილი” ქანდაკების ფოტოსაც გადაეყრებით. ვინმე იფიქრებს, რევოლუციონერებმა, აბატს რომ ვერ შეწვდნენ, მეყველეზე იძიეს შურიო… მაგრამ ქანდაკება მეორე მსოფლიო ომის დროს, დაბომბვისას დაზიანდა. თავად მარიმ 82 წლამდე იცოცხლა. ამდენი კამამბერი რომ მქონდეს, მეც ვიცოცხლებდი.
28 აპრილს (მარი არელის დაბადების დღეს) კამამბერის დღედ აღნიშნავენ. სოფელ კამამბერში არის კამამბერის მუზეუმი, მარი არელის სახლ-მუზეუმი, კამამბერის ქარხანა და სხვა კამამბერული ადგილები. ტურისტიც ბევრი ჩადის.
© Lord Vader. Stylish Blog. საავტორო უფლებები დაცულია. ნამუშევრის კოპირება, ციტირება და გამოქვეყნება დაშვებულია მხოლოდ ავტორისა და წყაროს (პოსტზე ლინკის) მითითებითა და ნებართვით. This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 Unported License.
___
The story of Camembert
The end to a French cheese tradition?
Pourtant réservée aux camemberts AOP, la mention « Fabriqué en Normandie » est toujours présente en rayon
