პოლკოვნიკი პავლენკო

საღამო ხანი იყო. ღამის პირი. იმ დილით პოლკოვნიკ პავლენკოს მორიგი სამხედრო წოდება მიანიჭეს. ახლა სარკის წინ იდგა, კიტელზე ძველი სამხრეულები უკვე აეჭრა და გენერლის პაგონებს იზომებდა. ამ დროს კონდახის დარტყმით შემოუმტვრიეს კარი. ოთახში შეიარაღებული ადამიანები შემოცვივდნენ. პავლენკო გაკოჭეს და წაიყვანეს – ასე დასრულდა იმ ადამიანის კარიერა, ვისი თავგადასავალიც გამოგონილს ჰგავს, თუმცა სრული სიმართლეა.

კარიერა იწყება გასული საუკუნის 30-იანი წლების ბოლოს, როდესაც ნიკოლაი (მიკოლა) პავლენკომ “სამხედრო-სამშენებლო ტრესტში“ (ვაინსპეცსტროიში) დაიწყო მუშაობა. კარგი ორგანიზატორი აღმოჩნდა, დღეს როგორც იტყვიან –  ნიჭიერი მენეჯერი. კადრები კი, ულვაშას თქმით ყველაფერს რომ წყვეტენ, ძალიან ჭირდა იმ დროს. პავლენკო სამშენებლო-საინჟინრო ბრიგადის მეთაურად დანიშნეს, ლეიტენანტის წოდება მიანიჭეს. ამ დროს ომიც დაიწყო. ბრიგადა ბელარუსიაში იყო განთავსებული – საზღვართან ახლოს. გერმანელებმა ელვისებური წინსვლის დროს კინაღამ ალყაში მოაქციეს, მაგრამ გაუმართლა, ალყას თავი დააღწია და წითელი არმიის სხვა ნაწილებთან ერთად უკუდახევა დაიწყო. ასე ირბინა მოსკოვამდე. სადაც, ჩანს, მობეზრდა, ჯარი მიატოვა – დეზერტირობა არჩია. ალბათ, ჩვენება ჰქონდა რაღაც, წინათგრძნობა, იმიტომ რომ ვიაზმასთან გერმანელებმა საბჭოთა ნაწილები ალყაში მოაქციეს და გაანადგურეს. პავლენკოც იქ უნდა დაღუპულიყო, მაგრამ გულმა უგრძნო. ამის ნაცვლად ტვერში აღმოჩნდა (მაშინ – კალინინი ერქვა), სადაც ნათესავები ეგულებოდა. მათ შეიფარეს. აქედან იწყება მისი საოცარი ისტორიაც. ერთი დურგალი გაიცნო. დურგალი რა – დურგლის შეგირდი. შეგირდი კი იყო, მაგრამ ნიჭიერი მხატვარი იყო ვიღაც, ნიძლავზე ჩექმის რეზინის ძირიდან საბჭოთა გერბი გამოჭრა და პავლენკოს გენიალური იდეა მოაფიქრდა. იმდენად დაუჯერებელი და ფანტასტიური, რომ მოსაფიქრებლადაც ძნელი იყო, განსახორციელებლად – მითუფრო. მაგრამ – განახორციელა. გამოიგონა “სამხედრო-სამშენებლო სამმართველო ნომერი 5”. ბეჭედი იმ დურგალს გამოაჭრევინა. თავისთვის კაპიტნის წოდება გამოიწერა. შეიამხანაგა სხვა კიდევ რამდენიმე და პირდაპირ ქალაქკომს (ჩვენებურად – მერიას) მიადგა. ჯერ მისი ბრიგადისთვის სურსათი მოითხოვა. მისცეს. შემდეგ დაიწყო წერილების გზავნა – ახალგაზრდები, ვინც ფრონტზე მოქმედ სამხედრო ნაწილებში არ ირიცხებიან, ზურგის სამსახურისთვის გამომიგზავნეთო. ქალაქკომებს წერდა, რაიკომებს, კომენდატურებს, სამხედრო-საველე ჰოსპიტლებს. ასე ააგროვა ხალხი. შემდეგ უკვე საქმეს მიჰყო ხელი – აშენებდა სანგრებს, გზებს, ხიდებს, დანგრეულ შენობებს არემონტებდა. ომი იყო და საქმეს რა გამოლევდა. გაგანია სტალინურ კომუნიზმში პავლენკომ კაპიტალიზმის პატარა კუნძული შექმნა. როგორც კაპიტალისტს შეეფერება, კარგად მუშაობდა – სწრაფად და ხარისხიანად, ამიტომ, მის სამშენებლო ნაწილს შეკვეთები არ აკლდა. სანამ სახელმწიფო ბიუროკრატია შემოტრიალდებოდა – დაამტკიცებდნენ გეგმას, დახაზავდნენ პროექტს, ერთი სამინისტროდან მეორეს შეუთანხმებდნენ, პავლენკოს ყველაფერი მომთავრებული ჰქონდა. აშენებულიც და ჩაბარებულიც. ალბათ, უკვე ამ ამბავს უნდა გაეჩინა ეჭვი – ვინ მუშაობდა მაშინ ასე. მაგრამ პავლენკოს საბუთები წესრიგში ჰქონდა. ბეჭედი, შტამპი. სამხედრო მუნდირი ეცვა. ჯარისკაცები “ჩესტს” უღებდნენ. სამმართველოები კი მაშინ იმდენი იყო, ვინ დაიხსომებდა. ნამდვილი იყო თუ გამოგონილი. ასე შენებ-შენებით იარა ბერლინამდე.

ომი რომ დასრულდა, ნიკოლაი პავლენკოს ეჭვის ჭია შეუჩნდა – დაეშალა თუ არა მისი სამხედრო-სამშენებლო სამმართველო. ომის დროს კომპეტენტურ ორგანოებს საქმე თავზე საყრელი ჰქონდათ და სამმართველოების გადათვლისთვის არ ეცალათ. ახლა კი შეიძლება, მოეცალათ. მაინც გადაწყვიტა, მუშაობა განეგრძო. საქმე ხომ ისევ ბევრი იყო.  ამ დროს პოლკოვნიკ პავლენკოს სამხედრო ნაწილში უკვე 300-მდე ადამიანი ირიცხება. ამ 300-დან უმრავლესმა არც იცის, რომ გამოგონილ სამხედრო-სამშენებლო ნაწილში მსახურობს. ან რა ეჭვი უნდა შეეპაროთ – სამხედრო ფორმები აცვიათ, ყაზარმებში ცხოვრობენ. სამხედრო წოდებებს იღებენ, მედლებსაც და ორდენებსაც. ახლა ტექნიკა თქვი  – თვითმცლელები, ტრაქტორები, ბულდოზერები…

აშენებს და აშენებს. პავლენკოს სამშენებლო სამმართველოს ფილიალები მოქმედებს უკრაინაში, ბელორუსიაში, მოლდავეთში, რუსეთში, ლიტვაში. ეს წარმოუდგენელი აფიორა 10 წელზე მეტხანს გრძელდება. ბერიას ცხვირწინ. აღლუმებზე ტრიბუნაზე დგას ადგილობრივ ხელისუფლებთან ერთად. მასთან მეგობრობას ესწრაფვიან. იციან, რომ თუ ცოტა დროა, თუ გეგმის შესრულება გინდა, თუ არ გინდა აშენებული თავზე ჩამოგენგრეს – პავლენკოს სამშენებლო ნაწილს უნდა უხმო.    

სამი რამ შველის: საბჭოთა სისტემის მიერ ბეჭდებისა და დოკუმენტების გაფეტიშება, კორუმპირებულობა და თავად პავლენკოს გამჭრიახობა და სიფრთხილე. მან მთელი ომი გაიარა, ბერლინამდე ჩავიდა და საკუთარი თავისთვის “მხოლოდ” პოლკოვნიკობა გამოიმეტა. ახლა მედლები ნახეთ – ერთი წითელი ვარსკვლავის ორდენი და ორიც – სამოქალაქო ომისა. თან ამ ორიდან ერთი პირველი და ერთი – მეორე ხარისხისაა… ქართველი რომ ყოფილიყო, პირდაპირ გენერლობით დაიწყებდა და რაღაც მეორე ხარისხის ორდენს ხომ არც გაიკარებდა.

ბოლოს პავლენკო მართლაც სხვათა სიხარბემ დაღუპა. თავიდან, როცა “სამმართველო” მომცრო ზომისა იყო, ყველაფერს საკუთარი ძალებით ახერხებდა, როცა საქმემ იმატა – გარე ძალის დაქირავება მოუწია. დღეს აუთსორსინგი ჰქვია. სპეციალისტები სჭირდებოდა. ქვე-კონტრაქტებს აფორმებდა. ერთ-ერთ ასეთ დაქირავებულ ბრიგადაში უთანხმოება მოხდა. ვიღაცამ ვიღაცას ფული დააკლო თუ პრემია არ გამოუწერა. სახელმწიფო ობლიგაციების ფული ააგროვა და ნაკლები გასცა. რაც არა – დაკარგულიაო, კი ვიცით. ჰოდა – უჩივლეს. ადგილობრივ ხელმძღვანელობასთან არა – პირდაპირ მარშალ ვოროშილოვს მისწერეს. როგორ შეიძლება, სამხედრო უწყება ასე გვექცეოდესო. მოგვეცით თანხა, რაც გვეკუთვნისო. დაიწყეს ძიება. პროკურორმა წერილები დააგზავნა.  პასუხად – “ასეთი სამხედრო ნაწილი არ არსებობს”.

დასასრული ძნელი გამოსაცნობი არაა – პავლენკოს 40 მილიონი რუბლის დატაცება დასდეს ბრალად.  ეს ფული ერთ სახელმწიფო უწყებას მეორე სახელმწიფო უწყებისთვის რომ გადაერიცხა – დატაცება მაშინ გენახათ, პავლენკოს  ნომერ მეხუთე სამხედრო-სამშენებლო სამმართველომ კი ამ 40 მილიონის სანაცვლოდ გზები და ხიდები ააგო, ჰოსპიტლები, ყაზარმები და რა ვიცი კიდევ რა. ბევრი ნაგებობა დღემდე მყარად დგას. იყენებენ.

პავლენკო კი დახვრიტეს.

© Lord Vader. Stylish Blog. საავტორო უფლებები დაცულია. ნამუშევრის კოპირება, ციტირება და გამოქვეყნება დაშვებულია მხოლოდ ავტორისა და წყაროს (პოსტზე ლინკის) მითითებითა და ნებართვით. This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 Unported License.

___

Дерзкие аферы сталинской эпохиМиллионер из красной армии