დიზაინერი, ვინც ქალებს კაბები გახადა

ეძღვნება ფრეიას
და ყველას მათ, ვისაც იმედი ჰქონდა, რომ ჩემმა ბლოგმა ფერი იცვალა.
ვერ მოგართვით!

ამასწინათ სალომეას ბლოგზე კოკო შანელზე ვკითხულობდი პოსტს. საინტერესო პოსტი იყო, მაგრამ კომენტარებში ერთ პოპულარულ ურბანულ ლეგენდას გადავაწყდი – რომ კოკომ ქალების გარდერობი შარვლებით გაამრავალფეროვნა.

კოკო შანელს თავისი დიდება ეყოფა, სხვისა რომ არ მივაწეროთ – გადატრიალება მოდაში, რომელიც, კაცმა რომ თქვას, მოდის საზღვრებს გასცდა და ცხოვრების სტილი და ფილოსოფიაც შეცვალა, ფრანგი დიზაინერის, ონდრე კურეჟის (André Courrèges) სახელს უკავშირდება. კურეჟი ინჟინრობას აპირებდა, როცა 25 წლისას უცებ ტვინი გადაუტრიალდა, ყველაფერი მიაგდო და პარიზის მოდის ინდუსტრიში კრა თავი. ძალიან გაუმართლა, ვინაიდან სწორედ იმ დროს კრისტობალ ბალენსიაგა ასისტენტს ეძებდა და მცირედხნიანი აქეთ-იქეთ ხეტიალისა და თავისუფალ, დროებით დაქირავებულ დიზაინერად მუშაობის შემდეგ, ონდრე კურეჟი გენიოსი ბასკის გუნდში მოხვდა, ვის გვერდითაც 10 წელი გაატარა, ხეზე ცოცვაც კარგად ისწავლა და 1961 წელს თავისი პირველი კოლექცია წარადგინა ქალებისთვის – სადაც ერთდროულად ორი ეპოქალური ნაბიჯი იყო – შარვალი და მოკლე კაბა – ბევრად უფრო მოკლე, ვიდრე შანელისეული ცნობილი შავი კაბა და, თან – თეთრი ფერის. რა თქმა უნდა, ეს ფერიც შეგნებული არჩევანი იყო, როგორც მკვეთრი დისტანცირება დიდი კოკოსგან, თორემ სულ მალე კურეჟმა ყვითელი, წითელი, ვარდისფერი… მინიკაბები გამოიტანა პარიზელთა სამსჯავროზე. კოკო შანელმა კურეჟის იდეებს – “ქალის სხეულის დანგრევა” უწოდა. მამაკაცები ლამობენ, ქალს სხეული დაუნგრიონ და ბავშვად აქციონ-ო, ამბობდა კოკო, თუმცა ონდრე  კურეჟი სულ სხვაგვარად ფიქრობდა – ამტკიცებდა, რომ ქალისთვის სხეულის თავისუფლება მოჰქონდა.

მე ქალებს 20 წლით ვაახალგაზრდავებ, რასაც სკალპელის გარეშე ვახერხებ.
ონდრე კურეჟი, Sketch of Andre Courreges, 1965

მოკლე კაბა ისაა, რაც მამაკაცებს ყველაზე მეტად გვიყვარს ქალების გარდერობში და კიდევ მეტად – სხეულზე, დიდი მადლობა ონდრე კურეჟს, მაგრამ ეს იქეთ იყოს. ახლა, შარვალზეც გეტყვით.

სამართლიანობა მოითხოვს – ქალის შარვალი კურეჟს არ მოუგონია. შარვლები ეცვათ სპარს და ოსმალ ქალებს. პირველი მსოფლიო ომის დროს, როდესაც ევროპელი მამაკაცები ომში წავიდნენ და დაზგებთან ქალებმა ჩაანაცვლეს, მათ მამაკაცების უნიფორმაც მოირგეს. შარვლებით დადიოდნენ პირველი ფემინისტი ქალები. შარვალი ეცვა ჟორჟ სანდს. მეოცე საუკუნეში ყველაზე ცნობილი შარვლიანი… შარვლიანი კი არა შარვალ-პიჯაკიანი ქალი მარლენ დიტრიხი იყო. კოკო შანელი ცდილობდა, მამაკაცის სამოსის ატრიბუტებით ქალის გარდერობის გამდიდრებას – პიჯაკები, ჰალსტუხები და, ცხადია, შარვლებიც… მაგრამ ეს ეპატაჟის საზღვრებს არ გასცდენია და პოდიუმიდან ქუჩებში ვერ ჩამოაბიჯა. სწორედ ონდრე კურეჟმა მოახერხა ის, რაც მისმა წინამორბედებმა ვერ შესძლეს.

არაფერი დარჩა უცვლელად იმ აფეთქების შემდეგ, ონდრე კურეჟმა რომ გამოიწვია.
ივ სენ ლორანი, 1966

• სხვათა შორის, ივ სენ ლორანი, მსოფლიო დიზაინის გურუ და მეტრი, გენიალური “ეპიგონიც” იყო. 🙂 მას გასაოცარი უნარი ჰქონდა, შეემჩნია რაღაც საინტერესო დეტალი და ის ტენდენციად ექცია. ასე აუბა მან მხარი ტედ ლაპიდუსს და სამხედრო (მილითარი) სტილის დამკვიდრება დაიწყო ქალთა მოდაში. ასე აუბა მან მხარი ონდრე კურეჟს და საკუთარ ჩვენებებში წარადგინა შარვლები ქალებისთვის.

როდესაც საუბრობენ ავანგარდისტ დიზაინერებზე, იქ კურეჟს პირველთა შორის ახსენებენ ხოლმე. ონდრე კურეჟი ულტრა-ავანგარდისტად მიიჩნევა. არქიტექტურით გატაცება და ფანტასტიკური ლიტერატურის სიყვარული მის გემოვნებაზეც აისახა – პლასტიკი, თერმოპლასტი, ლატექსი, პოლიმერი მან “ქსოვილად” აქცია. ქალებს გეომეტრიული ფიგურები – სამკითხედები, მართკუთხედები, რომბები და ცილინდრები ჩააცვა. როდესაც ავანგარდული მოდის ჩვენებებს შეჰყურებს – ონდრე კურეჟს, უთუოდ, ეღიმება ხოლმე – მან ხომ ეს ყველა ნახევარი საუკუნის წინ მოიგონა.

კურეჟის სახელს უკავშირდება ქალის მოტკეცილი ტყავის შარვლების და, ზოგადად, ტყავეულის დამკვიდრება მოდაში. მისი შექმნილია, ასევე, დაბალქუსლიანი (და სრულიადაც უქუსლო) სინთეტიკური ჩექმები მბზინავი ზედაპირით, რომელიც მან თავისსავე მოკლე კაბებს შეუხამა. “ვიწრო, მოკლე და აშოლტილი!” – ასე ხედავდა 80-იანებში კურეჟი მოდის მომავალ ტენდენციებს. დრომ აჩვენა, რომ ის მართალი იყო.

მჯერა, რომ ერთ დღეს პარიზის ქუჩები ფერებით აივსება აფრიკისა და აზიის ქუჩების მსგავსად. ჩემს ტანსაცმლში თქვენი სულიერი მდგომარეობა გამოიხატება.
ონდრე კურეჟი, The Lord of the Space Ladies, 2010

• ლა მანშის მეორე მხარეს პრაქტიკულად მსგავს ტენდენციებს ამკვიდრებდა მოდაში უელსელი დიზაინერი მერი ქუონთი, ამიტომ არ გაგიკვირდეთ, თუკი ზოგან მინის ავტორად სწორედ მას ასახელებენ. ფოტოფინიშია საჭირო. 🙂 მე მაინც ონდრე კურეჟის მხარეს ვარ.

ადრე ვწერდი ბრიტანელ ავანგარდისტ დიზაინერზე, ოსი ქლარქზე, რომელიც 60-70-იანებში ძალიან პოპულარული იყო, მაგრამ დროს ვერ აუწყო ფეხი და დღეს თითქმის მივიწყებულია. მისგან გასხვავებით, კურეჟი არსად წასულა. მცირე ხნით მისი პოპულარობა მინავლებული იყო, მაგრამ 90-იანებში კურეჟი დაბრუნდა… დაბრუნდა და კარგა ხნით დარჩა კიდეც. 🙂

მე კი არ გავუსწარი დროს – ეს დრო ჩამომრჩა!
ონდრე კურეჟი, ინტერვიუ “ჩიქაგო თრიბიუნს”, 1991

ისეთი კონგლომერატების ეპოქაში, როგორიცაა ბერნარ არნოს LVMH და ფრანსუა პინოს PPR, რომელთაც მსოფლიო მოდის სახლები ლამის უკლებლივ გადაინაწილეს, კურეჟი ფინანსურ დამოუკიდებლობას ინარჩუნებდა. მხოლოდ 2011 წელს, ასპარეზზე გამოსვლიდან 50 წლის თავზე, 88 წლის დიზაინერმა პენსიაში გასვლა გადაწყვიტა და თავისი მოდის სახლი გასაყიდად გამოიტანა. მყიდველიც უმალ გამოუჩნდა – ორი ახალგაზრდა ამბიციური ფრანგი ბიზნესმენი ფრედერიკ ტორლოტინი (Frédéric Torloting) და ჟაკ ბუნჟე (Jacques Bungert). გარიგება შედგა და “კურეჟის სახლი” სულ მალე აპირებს ახალი კოლექციის წარდგენას. გიხსნება ონლაინ-მაღაზიაც. სავარაუდოდ, ტორლოტინ-ბუნჟეს ხელში “კურეჟის სახლი” მხოლოდ ტანსაცმლითა და აქსესუარებით არ შემოიფარგლება და ავეჯის, ინტერიერის დიზაინსაც მიჰყოფს ხელს. ახლახანს მათ “ევიანის” ახალი ბოთლის დიზაინიც შექმნეს.

• თუ ტორლოტინს დაგუგლავთ, ბუნჟეს ამოგიგდებთ. თუკი ბუნჟეს მოძებნით – ტორლოტინიც იქვეა – ტორლოტინ-ბუნჟე ისეთივე განუყრელი წყვილია, როგორც დოლჩე და გაბანა და დავითაშვილ-ძიძიგური. 🙂 მათი ბიზნესია გართობის ინდუსტრია, საგამომცემლო სახლი, სარეკლამო და მარკეტინგ-კონსულტაცია და ციფრული კომუნიკაციები. მოდა მათთვის ახალი სფეროა, აქამდე ტორლოტინი და ბუნჟე ხელმძღვანელობდნენ Y & R Paris-ს, ამერიკული საკონსულტაციო-სარეკლამო  ჯგუფის Y & R-ის ფრანგულ შვილობილს.

კურეჟი ძალიან ჰგავს მის ნამუშევრებს – არაჩვეულებრივად ენერგიული, გამბედავი, უშიშარი ადამიანი, მეორე მსოფლიო ომის მონაწილე სამხედრო მფრინავი, მთასვლელი, დაივერი, დელტოპლანისტი, რაგბისტი.

კურეჟისგან დიდად არიან დავალებულნი პაკო რაბანი და ტიერი მიუგლერი. თავად ონდრე კურეჟი კი თავის ერთადერთ მასწავლებლად კრისტობალ ბალენსიაგას ასახელებს. “მე ყველაფერი ვისწავლე მისგან და ცოლიც კი მისგან წამოვიყვანეო,” – ხუმრობს (კურეჟის მეუღლე, დიზაინერი ჟაკლინ ბარიერიც (Jacqueline (Coqueline) Barriére) ბალენსიაგას მოწაფეა). ისინი 60-იანებიდან მოყოლებულნი ერთად არიან. ერთი ქალიშვილი ყავთ, რომელიც არქიტექტორია და კარგად ხატავს, მაგრამ მოდელიორობა არ ისურვა. ბიზნესმენია და რამდენიმე კაფეს მართავს პარიზში.

© Lord Vader. Stylish Blog.
საავტორო უფლებები დაცულია. ნამუშევრის კოპირება, ციტირება და გამოქვეყნება დაშვებულია მხოლოდ ავტორისა და წყაროს (პოსტზე ლინკის) მითითებითა და ნებართვით და მხოლოდ არაკომერციული მიზნებით. This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 3.0 Unported License.

___

http://www.courreges.com

ასევე:

ოსი ქლარქი – ბითლზების დიზაინერი

მერი ქუონთი – მოკლეკაბიანი მერი